Na dole w kopalni górnicy posługują się językiem, którego każdy na początku swojej pracy musi się nauczyć. I najlepiej, jeśli zrobi to jak najszybciej, inaczej padnie ofiarą zabawnych sytuacji, które później kamraci opowiadają sobie jak najlepsze dowcipy.
Najbardziej znany to oczywiście ten z leżeniem na feli, która wcale nie jest dziewczyną, ale drewnianym podkładem. Taką felą można także dostać w „rzić” podczas górniczych gwarków piwnych.
Trzeba pracować w kopalni, że zrozumieć, co znaczy „walynciok, czyli sztympel zabijany na ślezie” (stempel mocowany przy pomocy klinów), „jaja od kozy” (zapięcia, łączniki wozów) czy też „mosz tu miechy, opyl to” (chodzi o opylanie wyrobiska pyłem kamiennym w celu zabezpieczenia pożarowego).
Słownik górniczy bazuje głównie na wyrazach śląskich, często pochodzących z języka niemieckiego. Każda kopalnia ma swój slang, stąd znaczenia niektórych określeń mogą się różnić.
Tak więc dla zainteresowanych mamy nasz własny mini słowniczek górniczy, bez którego w branży kariery nie zrobisz!
anszleger – nastawiacz przy windzie kopalnianej
arbajancug, arbajciok – ubranie robocze
ajzynzyga – piłka do metalu
balek – okrągły kawałek drzewa, stempel w kopalni
badyhala – łaźnia
bajlaga – podkładka
bania – metalowy pojemnik do przenoszenia materiałów wybuchowych
bamber – duży wóz do transportu urobku
bajzyga – wyrzynarka, piła do drewna
bergmon – górnik
blotek – brzeszczot
bormaszyna – wiertarka pneumatyczna
beker – podziemna kolej na kopalni
brecha – łom
bonanza – zabezpieczenie czoła przodku
buczek – syrena do sygnalizacji dźwiękowej
but – łącznik stropnicy metalowej
cechować – zaznaczać
chodnik – podziemny korytarz
colsztok – miarka składana
dublik – kanapki do pracy
fajla – pilnik
faustlik – średni młotek
fedrunek – urobek
fela (szwela) – okorek, podkład
felezunek – sprawdzanie obecności górników
flaps – zupa regeneracyjna
fuslapy – onuce
glajzy – szyny
gruba – kopalnia
grubiorz – górnik
hajer – rębacz strzałowy, górnik strzałowy
haszpel – zwrotnica w kopalni
hercowa – łopata do węgla
hołda – wysypisko
holajza – dłuto
jaja – łącznik wozów
kapa – stropnica
kapliczka – lampa na ostatnim wagoniku
keta – łańcuch
kalfaktor – górnik pomocniczy
klotka – piętro szoli
kolaska, bryczka – wagonik
koń – maszyna
koza – wóz kłonicowy do przewożenia długich elementów
kutasówa – herbata
majzel – przecinak
marka – znaczek identyfikacyjny
momentka – drut strzałowy
muterka – nakrętka
opylić – opylić wyrobisko pyłem kamiennym
pancer – przenośnik ścianowy
pyrlik, pyrol – duży, ciężki młot
przekop – główny chodnik na dole kopalni
raszpla – duży pilnik
ring – obudowa
spąg, zol – podłoga w kopalni
spodnioki – kalesony
szipa – łopata do piasku
szleper, śleper – ładowacz (najniższy stopień górnika)
szola – winda
szpind – szafka na ubrania robocze
szraubsztok – imadło
sztajger – sztygar
sztympel – stojak
sztolkapy (stalkapy) – buty ze stalowymi ochraniaczami
szychta – dniówka
śledź – klin mocujący stojak stalowy
tifor – ciągarka linowa
walynciok – rodzaj stempla
wajcha – zwrotnica lub uchwyt na przykład dźwigni
zelter – woda gazowana
Czytaj też:
Młodzi ludzie wciąż chcą być górnikami!
Nerwowo na kopalniach. Liczenie prawdziwych górników trwa
Górnicze numizmaty
Górnicy odprowadzą Barbórkę
Górnicze dekoracje w kościołach
Komentarze