Na pytania Czytelników odpowiada Beata Kopczyńska, rzecznik prasowa oddziału ZUS w Rybniku.
Brakuje mi kilku lat do emerytury i bardzo chciałbym do niej dopracować, ale niestety nigdzie nie mogę znaleźć pracy z ubezpieczeniem. W związku z tym chciałbym zapytać, czy gdyby coś mi się stało, uległbym na przykład jakiemuś poważnemu wypadkowi, to czy otrzymałbym rentę? Czy nadal ZUS, przyznając to świadczenie, wymaga, by od ostatniego ubezpieczenia nie minęło więcej niż 18 miesięcy?
Adam K.
Renta jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego przeznaczonym dla osób chorujących, które nie mogą podjąć żadnej pracy. Podstawowym kryterium jest więc uznanie kogoś przez lekarza za częściowo lub całkowicie niezdolnego do pracy. Nie jest ważne, na co i jak ciężko jest chora dana osoba, lecz stwierdzenie, czy choroba uniemożliwia jej wykonywanie jakiejkolwiek pracy. O przyznaniu bądź odrzuceniu prawa do świadczenia decyduje lekarz orzecznik po zbadaniu osoby zainteresowanej i na podstawie zgromadzonej dokumentacji medycznej.
Drugi ważny warunek dający przepustkę do otrzymania renty stanowi staż ubezpieczeniowy, czyli wymagany okres składkowy i nieskładkowy. Wymagany staż uzależniony jest od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy. Dla osoby do 20. roku życia staż nie może być niższy niż rok; od 20 do 22 lat – nie krótszy niż dwa lata; w przypadku osoby od 22 do 25 lat – trzy lata; a dla osób z przedziału wiekowego 25-30 lat – przynajmniej cztery lata. Najdłuższy jest wymagany staż dla ludzi po trzydziestce – nie mniej niż pięć lat. Osoby, u których niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30. roku życia, muszą udokumentować co najmniej pięcioletni okres składkowy i nieskładkowy, który musi przypadać w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.
Do lat składkowych wlicza się m.in.: pracę i inną działalność zawodową, ale tylko tę podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, czynną służbę w Wojsku Polskim, służbę w policji, w Straży Granicznej, w Służbie Więziennej czy w Służbie Celnej, działalność gospodarczą. A także okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub innych świadczeń z Funduszu Pracy. Z kolei okresy pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego (chorobowy, opiekuńczy) bądź świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku przedemerytalnego i świadczenia przedemerytalnego traktowane są jako okresy nieskładkowe. Tak samo jest w przypadku nauki w szkole wyższej.
Przy ustalaniu prawa do renty oraz obliczaniu jej wysokości długość okresów nieskładkowych nie może przekraczać 1/3 okresów składkowych. Jeśli zabraknie lat składkowych i nieskładkowych, do okresu wymaganego do ustalenia prawa do renty można doliczyć okres uzupełniający, czyli pracę w gospodarstwie rolnym, pod warunkiem, że była za nią opłacona składka na ubezpieczenie. Kolejnym warunkiem jest czas, w którym pojawiła się niezdolność do pracy. Musi to być okres, kiedy zainteresowany wykonywał pracę zarobkową, co jest związane z podleganiem ubezpieczeniu, lub przebywał na zwolnieniu lekarskim czy pobierał zasiłek dla bezrobotnych. A więc musiało to nastąpić w czasie okresów składkowych i nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od zakończenia tych okresów. Wyjątkowo wymóg ten nie musi być spełniony, jeśli osoba starająca się o rentę posiada co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy w przypadku kobiety i 25-letni w przypadku mężczyzny.
Uwaga! Niezdolna do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do jej wykonywania z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie ma szans na odzyskanie tej zdolności po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, częściowo niezdolna – ta, która w stopniu znacznym utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Zaś niezdolny do samodzielnej egzystencji jest ten, kto wymaga opieki i pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.
Warunku dotyczącego posiadania pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego w ciągu dziesięciolecia poprzedzającego dzień zgłoszenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy (lub dzień powstania niezdolności do pracy) nie wymaga się od osób całkowicie niezdolnych do pracy, które udokumentowały co najmniej 25-letni okres składkowy w przypadku kobiety i 30-letni w przypadku mężczyzny.
Data powstania niezdolności do pracy nie ma w tym przypadku znaczenia.
Masz pytanie do ZUS? Pisz na adres redaktor@nowiny.rybnik.pl.
Komentarze