Z związku z dużą liczbą pytań z zakresu prawa pracy uruchamiamy kolejny kącik z poradami. Na pytania Czytelników odpowiada Michał Podsiedlik, rzecznik Okręgowego Inspektoratu Pracy w Katowicach.
Byłam na zwolnieniu lekarskim dwutygodniowym po pięciu latach pracy pierwszy raz. Po 1,5 tygodniu przyszedł szef z pracownikiem na kontrolę do domu. Z tego, co wyczytałam, to jeśli się nie zatrudnia 20 osób, to na kontrolę może przyjść tylko pracownik ZUS. Bardzo się zdenerwowałam takim traktowaniem. Gdzie mogę zgłosić, że szef sprawdza mnie bezprawnie na L4?
Kwestie kontroli pracowników w zakresie prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy zgodnie z ich celami reguluje art. 68 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r. poz. 159) oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27.07.1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz. U. Nr 65, poz. 743). W myśl tych przepisów kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy z powodu choroby lub konieczności sprawowania opieki nad członkiem rodziny może dokonywać ZUS lub pracodawca (płatnik składek), który zatrudnia co najmniej 20 ubezpieczonych (np. pracowników). Pracodawca zatrudniający w sumie mniej niż 20 ubezpieczonych (tę liczbę ustala się według stanu zatrudnienia na 30 listopada ubiegłego roku) może jedynie zainicjować kontrolę, którą przeprowadza ZUS. Kontrolę taką przeprowadza się w miejscu zamieszkania, czasowego pobytu lub zatrudnienia osoby kontrolowanej.
Jeżeli okaże się, że pracownik nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego zgodnie z jego celem (np. poprzez wykonywanie pracy zarobkowej), to traci prawo do zasiłku chorobowego. Dodatkowo takie zachowanie może być uznane przez pracodawcę za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, a w konsekwencji stanowić podstawę do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy). Sąd Najwyższy kilkukrotnie wskazywał, że pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim ma obowiązek wykonywania zaleceń lekarza oraz podejmować działania, które przywrócą mu zdrowie w stopniu pozwalającym na świadczenie pracy. Warto podkreślić, że zawsze takie sytuacje trzeba oceniać w związku z konkretnym przypadkiem.
Co istotne, pracodawca może też wystąpić do lekarza orzecznika ZUS o sprawdzenie prawidłowości i zasadności wydanego zwolnienia lekarskiego. Należy nadmienić, że każdy pracodawca może kontrolować przestrzeganie podstawowych obowiązków przez pracownika (np. w zakresie dbania o dobro zakładu pracy – art. 100 Kodeksu pracy). W tym względzie kontrola pracownika może być uzasadniona, zwłaszcza gdy zwolnienie lekarskie jest działaniem pracownika naruszającym prawo lub zasady współżycia społecznego.
Reasumując, przepisy nie przewidują żadnych konsekwencji wobec pracodawcy, który w sposób nieuprawniony kontroluje pracownika w trakcie zwolnienia lekarskiego. Takie postępowanie pracodawcy w aspekcie oczywistego i rażącego naruszenia dóbr pracowniczych można co najwyżej rozpatrywać jako nękanie pracownika. W skrajnych przypadkach sytuacja taka może stanowić jeden z przejawów mobbingu, któremu pracodawca obowiązany jest przeciwdziałać (art. 943 Kodeksu pracy).
Masz pytanie do PIP? Pisz na adres redaktor@nowiny.rybnik.pl.
Komentarze